शक्तिमान मिनी रोटवेटर :- लहान शेतकऱ्यांसाठी ठरले आहे वरदान

भारतामध्ये शेती हा मुख्य व्यवसाय असून, कृषी गणनेनुसार ८६% पेक्षा जास्त शेतकरी छोटे आणि अल्पभूधारक आहेत. अशा शेतकऱ्यांसाठी आधुनिक आणि परवडणारी शेती उपकरणे (farm equipments) अत्यंत उपयुक्त ठरू शकतात. मात्र, बाजारातील बरीचशी यंत्रे मोठ्या शेतांसाठी बनवली जातात, जी महागडी आणि लहान शेतांसाठी शक्तिमान उपयोगी ठरत नाहीत.

यावर शक्तिमान मिनी रोटावेटर हा एक उत्तम उपाय आहे. हे विशेषतः लहान शेतांसाठी तयार करण्यात आलेले असून, कमी HP असलेल्या ट्रॅक्टरसोबत सहज चालवता येते. याच्या मदतीने मातीचा पोत सुधारतो, पीक उत्पादन चांगले होते आणि मजुरीचा खर्च कमी होतो, त्यामुळे शेती अधिक फायदेशीर आणि सुलभ बनते.

रोटावेटर म्हणजे काय ?

रोटावेटर (Rotavator), ज्याला रोटरी टिलर (Rotary Tiller) असेही म्हणतात, हे एक महत्त्वाचे शेती उपकरण आहे. याचा उपयोग पुढील गोष्टींसाठी केला जातो:

• जमीन नांगरणी – घट्ट झालेली माती भुसभुशीत व सुपीक करण्यासाठी.
• मातीचे समान मिश्रण – पोषणद्रव्ये आणि ओलावा समप्रमाणात मिसळण्यासाठी.
• तण नियंत्रण – पिकातील पोषणद्रव्यांसाठी स्पर्धा करणारी तणे नष्ट करण्यासाठी.
• बीजतळ तयारी – चांगल्या अंकुरणासाठी योग्य जमीन तयार करण्यासाठी.

शक्तिमान मिनी रोटावेटर हा छोट्या ट्रॅक्टरसाठी (१२-३५ HP) बनवलेला, हलक्या वजनाचा आणि कॉम्पॅक्ट रोटावेटर आहे. त्यामुळे लहान जमिनी असलेल्या भारतीय शेतकऱ्यांसाठी हा एक आदर्श पर्याय ठरतो.

शक्तिमान मिनी रोटावेटरचे मुख्य वैशिष्ट्ये :

1. कॉम्पॅक्ट आणि हलक्या वजनाचा

• लहान व मध्यम शेतांसाठी विशेषतः डिझाइन केलेला
• ट्रॅक्टरवर अतिरिक्त भार न टाकता जमिनीसाठी सुरक्षित

2. कमी HP ट्रॅक्टरसाठी योग्य

• १२ ते ३५ HP ट्रॅक्टरसोबत सहज चालते, त्यामुळे लहान शेतकऱ्यांसाठी परवडणारे
• महागडे आणि उच्च शक्तीचे ट्रॅक्टर घेण्याची गरज नाही

3. वेगवेगळ्या प्रकारच्या ब्लेडचे पर्याय

• L-टाइप ब्लेड – मऊ माती व सेंद्रिय शेतीसाठी उपयुक्त
• J-टाइप ब्लेड – कठीण माती व खोलवर नांगरणीसाठी योग्य

 4. इंधन बचत करणारे डिझाइन

• कमी इंधन वापरामुळे दीर्घकाळात खर्चात बचत
• कमी ट्रॅक्टर पॉवरमध्ये जास्त कार्यक्षम

5. समायोज्य खोली नियंत्रण

• शेतकरी जमिनीच्या प्रकारानुसार खोली सेट करू शकतात
• मुळांची चांगली वाढ आणि ओलावा टिकून राहतो
•  वापरण्यास आणि दुरुस्तीस सोपे

6. वापरण्यास आणि दुरुस्तीस सोपे

• साधी अटॅचमेंट पद्धत, सहज वापरता येण्याजोगे
• कमी देखभाल खर्च, ब्लेड आणि पार्ट्स सहज बदलता येतात

7. अनेक प्रकारच्या पिकांसाठी उपयुक्त

• भातशेती – रोप लागवडीसाठी योग्य पाणथळ जमीन तयार करते भाजीपाला आणि फळे – मृदू व वातानुकूलित माती तयार करण्यासाठी
• गहू, मका आणि डाळी – पोषणयुक्त मातीसाठी मदत करते
• उसाची शेती – पीक अवशेष मातीमध्ये मिसळण्यासाठी फायदेशीर

भारतीय शेतकऱ्यांनी शक्तिमान मिनी रोटावेटरच का निवडावा?

1. वेळ आणि मजुरी वाचवतो

• हाताने नांगरणी करणे वेळखाऊ आणि कष्टदायक असते.
• मिनी रोटावेटर काही मिनिटांत नांगरणी पूर्ण करतो, मजुरांवरची अवलंबनता कमी होते.
• त्याच श्रमात अधिक जमीन कसता येते.

2. उत्पादन आणि नफा वाढवतो

• योग्य माती वातानुकूलनामुळे मुळांना अधिक पोषणद्रव्ये मिळतात.
• उत्तम मृदतैयारी = चांगले अंकुरण = अधिक उत्पादन
• कमी इंधन + कमी मजुरी = जास्त बचत

3.छोटे आणि अल्पभूधारक शेतकऱ्यांसाठी उत्तम पर्याय

• लहान शेतांमध्ये आणि अरुंद पट्ट्यांमध्ये सहज चालते.
• हलक्या वजनामुळे मातीच्या नुकसानापासून बचाव.
• मोठ्या व महागड्या टिलरच्या तुलनेत कमी गुंतवणूक.

4. परवडणारे दर आणि सरकारी अनुदाने

• शक्तिमान मिनी रोटावेटरची किंमत ₹५६,००० ते ₹१,००,००० (मॉडेलनुसार बदलते)
• PM किसान योजना आणि इतर सरकारी योजनांअंतर्गत अनुदान मिळू शकते, ज्यामुळे किंमत आणखी कमी होते.

शक्तिमान मिनी रोटावेटरचे उपलब्ध मॉडेल्स आणि स्पेसिफिकेशन्स :-

मॉडेल	HP आवश्यकता	नांगरणीची रुंदी	ब्लेडची संख्या	किमंत श्रेणी
SRT 0.8	12-22 HP	887 मिमी (35 इंच)	16(L) 30(J)	₹74,704 - ₹89,645
SRT 1.0	15-25 HP	1,070मिमी (42 इंच)	20(L) 36(J)	₹80,000 - ₹95,000
SRT 1.2	25-35 HP	1,253मिमी (49 इंच)	24(L) 42(J)	₹90,000 - ₹1,00,000

• टीप: आपल्या ट्रॅक्टरच्या HP आणि शेताच्या आकारानुसार योग्य रोटावेटर निवडा.

योग्य शक्तिमान मिनी रोटावेटर कसा निवडावा?

खरेदी करण्यापूर्वी खालील गोष्टींचा विचार करा:

ट्रॅक्टरची क्षमता (HP): 

• आपल्या ट्रॅक्टरच्या HP नुसार रोटावेटर निवडा. (उदा. १२-२२ HP साठी SRT-0.8)

मातीचा प्रकार:

• L-टाइप ब्लेड – मऊ माती आणि सेंद्रिय शेतीसाठी योग्य.
• J-टाइप ब्लेड – कठीण माती आणि खोलवर नांगरणीसाठी उत्तम.

बजेट आणि अनुदान:

• PM किसान योजना व इतर सरकारी योजनांमधून अनुदान मिळते, त्यामुळे कमी खर्चात रोटावेटर मिळू शकतो.

शेताचा आकार:

• लहान शेतांसाठी SRT-0.8 (35-इंच), मोठ्या शेतांसाठी SRT-1.2 (49-इंच) योग्य.

टीप: आपल्या ट्रॅक्टरच्या HP आणि शेताच्या आकारानुसार योग्य रोटावेटर निवडा.

शक्तिमान मिनी रोटावेटरची देखभाल कशी करावी?

नियमित देखभाल केल्याने रोटावेटरचे आयुष्य वाढते आणि कार्यक्षमता टिकून राहते.

• ब्लेड साफ करणे – प्रत्येक वापरानंतर ब्लेडवरील माती व कचरा काढून टाका.
• सावधानता तपासणी – वापरण्यापूर्वी सर्व नट आणि बोल्ट घट्ट आहेत का ते पाहा.
• भागांना ग्रीस लावणे – गतीशील भागांवर नियमितपणे ग्रीस लावा, त्यामुळे झिज कमी होते.
• PTO शाफ्ट तपासणी – कोणतेही भाग घासले किंवा तुटले असल्यास त्वरित बदला.
• कोरड्या जागेत साठवणूक – गंज व नुकसान टाळण्यासाठी ओलसर ठिकाणी ठेवू नका.

प्रो टीप: प्रमुख पीक हंगाम सुरू होण्यापूर्वी हंगामी सर्विसिंग करून घ्या, जेणेकरून रोटावेटर उच्च कार्यक्षमतेने चालेल.

निष्कर्ष

शक्तिमान मिनी रोटावेटर हा लहान शेतकऱ्यांसाठी एक उत्कृष्ट शेती अवजार आहे.

याच्या मदतीने मृदतैयारी जलद होते, तण नियंत्रण चांगले मिळते आणि खर्चात बचत होते.

• ही छोटी पण शक्तिशाली यंत्रणा शेतकऱ्यांचे उत्पादन वाढवते, मजुरीवरील अवलंबन कमी करते आणि जमिनीचे आरोग्य सुधारते.
• परवडणाऱ्या आणि प्रभावी रोटावेटरच्या शोधात असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी शक्तिमान मिनी हा उत्तम पर्याय आहे!

अधिक माहितीसाठी:

सर्वात नवीन किंमती आणि सरकारी अनुदानाच्या माहितीसाठी आपल्या जवळच्या अधिकृत डिलरला भेट द्या किंवा ऑनलाइन कृषी यंत्रसामग्री प्लॅटफॉर्म तपासा.

 

Source: https://www.tractorforeveryone.com/knowledge-center/shaktiman-mini-rotavator-a-game-changer-for-small-scale-Indian-farmers